Nie tylko terapeuta – praca rodziców też jest ważna

Diagnoza, to pierwszy krok do pokonania trudności związanych z deficytami rozwojowymi. Wczesne zdiagnozowanie problemu jest istotne, zarówno z punktu widzenia zastosowanej terapii. Jednak sam terapeuta i najbardziej rozbudowana metoda terapii nic nie da, bez współpracy z rodzicami.

Wymagania wobec dzieci z deficytami rozwojowymi są niejednokrotnie większe, niż wobec dzieci znajdujących się w rozwojowej normie. Jeśli nie zwiększymy wymagań i nacisku na wyrównywanie deficytów, trudności będą się pogłębiały, a konsekwencją będą coraz głębsze deficyty. Należy też zwracać uwagę na celowość terapii, aby odszukać tę, która trafia w deficyty dziecka. Jeśli dziecko ma problemy z poruszaniem się, nieadekwatna będzie terapia logopedyczna, z kolei, jeśli ma duże problemy z mową, może warto się zastanowić nad zwiększeniem ilości godzin z logopedą. Terapia powinna wyzwolić w dziecku samodzielność i kreatywność.

Systematyczna praca pozwala przezwyciężać trudności. Procentuje u dzieci w normie i z deficytami, przekłada się na całe życie człowieka.

Świadomi rodzice powinni współpracować z terapeutami w pracy nad przezwyciężaniem specyficznych trudności. Niestety, często rodzicom wydaje się, że od „naprawiania” dziecka są terapeuci. Jednak terapia odbywa się w ograniczonym czasie, w określonym wymiarze, w związku z tym, nawet najlepszy terapeuta nie jest w stanie zagwarantować sukcesu. Wzorcowo prowadzona, doskonale dobrana do potrzeb dziecka terapia nie da spektakularnych efektów, jeśli dziecko nie będzie systematycznie pracowało w domu wraz z rodzicami, jeśli rodzice nie będą ściśle współpracowali z terapeutami, nie będą przestrzegali jego wskazówek. Systematyczna praca rodziców, ich konsultacje z terapeutami, aktywne włączanie się w proces pomocy dziecku, ich poświęcenie czasu i wysiłku przyniesie wymierny efekt, jakim jest cel terapii – pomoc dziecku. Współpraca terapeuty z rodzicami ma dwie korzyści. Pierwsza to taka, że rodzice znają swoje dziecko najlepiej i ich informacje mogą pomóc terapeucie dotrzeć do dziecka. Z kolei wskazówki terapeuty mogą pomóc dziecku i rodzicom w nawiązywaniu wspólnych relacji i w poprawie kontaktów rodzinnych.

Cele współpracy terapeuty z rodzicami:

• Zapobieganie niepowodzeniom

• Zapewnienie harmonijnego i wszechstronnego rozwoju dziecka z trudnościami

• Tworzenie warunków harmonijnego rozwoju zwiększanie skuteczności oddziaływań terapeutycznych

• Podnoszenie poziomu motywacji dziecka

• Podnoszenie poziomu motywacji rodziców

• Wspieranie rodziców i kształtowanie ich postaw

Powodzenie współpracy z rodzicami uzależnione jest o wiedzy na temat zdiagnozowanych dysfunkcji. Im lepiej rodzice znają powody i przyczyny narastających trudności, rozumieją jego problemy, tym lepiej mogą ocenić jego realne możliwości. Są również w stanie stworzyć w dziecku poczucie bezpieczeństwa oraz odpowiedni klimat emocjonalny, który ma duży wpływ na dziecko.

W jaki sposób współpracować mogą terapeuci? Co mogą zaproponować rodzicom?

• Rozmawiać, udzielać rodzicom rad

• Przekazywać wskazówki do pracy z dzieckiem w domu

• Rozmawiać o problemach związanych ze schorzeniami dziecka, z jego niedoborami i dysfunkcjami

• Zapoznawanie rodziców ze stosowanymi metodami i formami pracy terapeutycznej

• Udostępnianie rodzicom materiałów i zestawów do ćwiczeń w pracy z dziećmi

• Udzielanie bieżących informacji o postępach w terapii

Często jednak rodzice zasłaniają się brakiem czasu, pracują z dzieckiem niesystematycznie, zdając się tylko na pomoc terapeuty, mimo, że wiele z proponowanych ćwiczeń można wykonywać przy okazji innych, życiowych czynności. Codzienne życie dostarcza wiele okazji do rozwijania podstawowych funkcji psychomotorycznych, co za tym idzie, usprawniania ruchowego dziecka. Rodzice mogą wnieść niebagatelny wkład w proces usprawniania ruchowego, a ćwiczenia sprawności ruchowej wymagają czasu i odpowiednich warunków. W domu istnieją warunki po temu, by rozwijać sprawność ruchową, manualną, koordynację wzrokowo – ruchowo – słuchową, orientację w przestrzeni, schemacie ciała. Okazje ku temu znajdą się zawsze, przy okazji aktywnego bycia z dzieckiem, organizacji zabawy, spaceru, wspólnego wyjazdu i w trakcie prac domowych. Dodatkowo, rodzice budują w czasie takich zabaw własne relacje z dzieckiem.

Kiedy się dowiesz, to zrozumiesz …

Motywacją, zachęcającą rodziców do współpracy z terapeutami są sesje, podczas których terapeuci poszczególnych specjalności mogą pokazać rodzicom, jak czuje się ich dziecko. W terapii SI mogą to być na przykład bandaże na rękach z włożonymi pod nie ostrymi przedmiotami, pokazujące, jak czują dotyk dzieci nadwrażliwe. Takie sesje pozwalają rodzicom zrozumieć świat ich dzieci, dając niezwykłe doświadczenie i poczucie wspólnoty. Jeśli możesz wczuć się w doznania swojego dziecka, zaczynasz rozumieć jego reakcje, dla ciebie czasem mocno przesadzone, dla niego naturalne. Zaczynasz rozumieć, że nie wszystkie zachowania wynikają ze złości czy agresji dziecka, ale wszystkie mają swoje źródło w sposobie postrzegania świata.

Dzieci, których rodzice podejmują współpracę z terapeutą, którzy angażują się w ćwiczenia szybciej kompensują swoje braki. Bez aktywnego uczestnictwa rodziców w terapii staje się ona powolna i mniej efektywna, na jej rezultaty trzeba długo czekać, co przekłada się na zniecierpliwienie rodziców i dziecka. Powoduje to również spadek motywacji i brak wiary w możliwości dziecka. Prawdą jest również stwierdzenie, że nieważne, ile różnych terapii zastosujemy u naszego dziecka, ważna jest jakość terapii oraz to, co zrobisz z dzieckiem później w domu. Nie powinno się również przeładować dziecka terapią. Terapią są wspólne czynności domowe, zakupu, gotowanie, zabawa, również sekwencje ćwiczeń zadanych przez terapeutę.